Naar de dokter gaan. Doorgaans een intiem moment waarop patiënten zichzelf van een kwetsbare kant moeten laten zien, zowel lichamelijk als geestelijk. Een moment waarop vertrouwen, wederzijds respect en geruststelling een belangrijke rol spelen. Helaas bestaat er nog altijd een fenomeen dat bekend staat als medische gaslighting. Wat is medische gaslighting, en wie is extra kwetsbaar voor deze vorm van psychologische druk ?               

Medische gaslighting draait om het ontkennen, minimaliseren, bagatelliseren of psychologiseren van de lichamelijke klachten van een patiënt. Niet door zomaar iemand, maar door zijn of haar behandelend arts. En dat is gevaarlijk, want het lijdt niet alleen tot psychisch leed bij patiënten, maar kan ook tot gevolg hebben dat een (chronische) aandoening te laat of zelfs helemaal niet wordt gediagnosticeerd. De oorzaak? Er te snel en ten onrechte van uitgaan dat lichamelijke klachten een psychische oorzaak hebben.

Risicogroepen

Soms zoekt een arts het in de psychische hoek bij zeldzame ziekten, bij ziekten waarvoor nog geen goede diagnostische tests bestaan of bij ziekten waar nog niet veel over bekend is. Ook een verleden van psychische klachten kan medische gaslighting in de hand werken. En hoewel het iedereen kan overkomen, zien we toch dat bepaalde groepen mensen meer kans lopen om het slachtoffer te worden van medische gaslighting. Onderzoek wijst uit dat vrouwen, mensen met een etnische achtergrond, geriatrische patiënten, LHBTQ+’ers en mensen met een handicap vaker het slachtoffer zijn van gaslighting-gedrag van artsen dan andere patiëntengroepen.

De noodzaak van bewustwording   

De samenleving, patiënten en de medische sector hebben behoefte aan gerichte initiatieven om vooroordelen jegens patiënten weg te nemen, en daarmee medische gaslighting verder de wereld uit te helpen. Want patiënten die met het fenomeen te maken krijgen voelen zich niet gehoord, buitengesloten en niet gesteund. De oplossing begint tijdens de opleiding van artsen. Luiteren en empathie tonen zijn namelijk belangrijke voorwaarden om de aard en de ernst van klachten van patiënten goed te kunnen inschatten. Eenmaal op de werkvloer is het eveneens belangrijk dat artsen een multidisciplinaire houding hebben om verschillende soorten klachten en symptomen met elkaar in verband te kunnen brengen.

We publiceren dit artikel op 8 maart in het kader van Internationale Vrouwendag. Deze dag staat in het teken van strijdbaarheid en het gevoel van solidariteit van vrouwen.