De gezondheidscrisis duurt nu al twee jaar en kent nieuwe besmettingspieken. Door de verspreiding van de omicronvariant worden huisartsen geconfronteerd met een aanzienlijke werkdruk, die niet alleen een grote weerslag heeft op hun geestelijke gezondheid, maar ook op hun privéleven.
HealthOne, de Belgische specialist in medische software, ondervroeg bijna 500 artsen uit heel België om een beter inzicht te krijgen in de impact van de pandemie op hun geestelijke gezondheid, hun beroeps- en privéleven en hun gevoelens tijdens de voorbije twee jaar.
Brussel, 17 februari 2022. De laatste variant die onze grenzen bereikte heeft in de huisartsenpraktijken een nieuwe toestroom van patiënten teweeg gebracht. 67,38% van de ondervraagde artsen is van mening dat de komst van omicron opnieuw heeft geleid tot een hogere werkdruk en een toename van het aantal bezoeken. Maar dat is nog niet alles, want bijna de helft van de artsen (45,36%) beschouwt de vierde golf (tussen oktober en december 2021) als dé grote piek in hun werkdruk. Bovendien zijn de in het kader van het opinieonderzoek ondervraagde huisartsen van mening dat de raadplegingen van covidpatiënten gemiddeld tussen de 20 en 50% van hun werktijd in beslag nemen. Voor wat het hele jaar 2021 betreft spreken ze zelfs over 30 tot 60% van hun consultaties.
“Met zo veel verantwoordelijkheid zien we dat huisartsen proberen hun werkdruk te verlichten. We zien bijvoorbeeld dat de helft van de artsen heeft besloten om geen nieuwe patiënten meer aan te nemen”, zegt Johan Spincemaille, algemeen directeur van HealthOne. “Dat is niet de enige maatregel die artsen hebben genomen om deze nieuwe beproeving het hoofd te bieden. 14,32% van hen heeft besloten om de krachten te bundelen en de werklast te verdelen. Een op de vier artsen (25,69%) gaf er de voorkeur aan om een administratief medewerker of iemand uit de medische sector (verpleegkundig assistenten, geneeskundestudenten enzovoort) in dienst te nemen om hen te helpen.”
Geestelijke gezondheid en privéleven
Ondanks alle aanpassingen die tijdens de pandemie werden doorgevoerd, is de impact van covid op het leven van huisartsen aanzienlijk. De overgrote meerderheid van hen (bijna 9 van de 10 ondervraagde artsen, 85,59%) is van mening dat de pandemie gevolgen heeft gehad voor hun geestelijke gezondheid, waarvan bijna een kwart van de artsen (24,67%) vindt dat deze gevolgen aanzienlijk zijn. Stress, angst, emotionele klachten, burn-out, uitputting en slapeloosheid zijn de meest voorkomende klachten onder de ondervraagde artsen. Bovendien zeggen 4 van de 10 artsen (42,33%) zelf covid-19 te hebben opgelopen. En dat is nog niet alles, want bijna 9 op de 10 artsen (89,11%) zeggen dat de toestroom van patiënten en de overbelasting op het werk ook gevolgen hebben gehad voor hun privéleven. De impact is zo groot dat 3 van de 5 ondervraagde artsen (62,27%) de eigen perceptie van hun beroep in negatieve zin hebben zien veranderen. Tot op het punt dat zelfs 35,42% een omscholing of vervroegde pensionering heeft overwogen.
Maatregelen van de overheid
Volgens de uitkomsten van de opiniepeiling kunnen deze moeilijkheden alleen met meer adequate steunmaatregelen worden verholpen. In totaal vinden 7 van de 10 artsen (74,07%) dat de overheidsmaatregelen om al deze problemen te verlichten niet doeltreffend genoeg zijn. Sommige maatregelen hebben de hoeveelheid werk voor artsen inderdaad verminderd, zoals het testen in apotheken, testcentra en de mogelijkheden om zelf een PCR-code aan te maken of zich online te registreren om te worden getest. Sommige van deze maatregelen hebben echter niet zo goed gewerkt of zijn eenvoudigweg niet voldoende ontwikkeld. Dit is bijvoorbeeld het geval met omslachtige en tijdrovende administratieve procedures, die op dit moment een te groot deel van het werk opslokken.
“De verschillende maatregelen en procedures die moeten worden gevolgd zijn onduidelijk, soms te ingewikkeld voor burgers en worden te vaak gewijzigd. Mensen vinden dat moeilijk te volgen”, zegt Vincent Parmentier, vicevoorzitter van de Société Scientifique de Médecine Générale (SSMG). “Dit leidt niet alleen tot inconsistentie, maar ook tot inefficiëntie van de verschillende communicatiekanalen, zoals websites, callcenters en tracing. De informatie verschilt of is simpelweg niet actueel. Bij patiënten roept dit veel vragen op. Hierdoor brengen de behandelende artsen hun tijd door aan de telefoon om de vele vragen te beantwoorden, en werken ze uiteindelijk gratis. Vandaar de behoefte aan een meer passende financiële compensatie.”
Focus op de toekomst
Ook al heeft de pandemie aanzienlijke gevolgen voor artsen, toch lijkt de hoop op een terugkeer naar het ‘normale’ leven dichterbij dan ooit. Bijna 7 op de 10 ondervraagde huisartsen (69,44%) denken immers dat de gezondheidscrisis hooguit 1 tot 2 jaar zal aanhouden.
“Eens te meer is gebleken dat huisartsen tijdens deze pandemie keihard hebben gewerkt. Ze staan al bijna twee jaar aan de frontlinie in de strijd tegen het coronavirus en zijn nu aan het eind van hun Latijn”, aldus Wil Rijnen, verantwoordelijke ICT en eHealth bij Domus Medica. “Het is van essentieel belang dat er bijzondere aandacht wordt besteed aan het welzijn van artsen, en dat hun administratieve lasten ter ondersteuning worden verlicht.”