Toen medewerkers van de Wereldgezondheidsorganisatie op 1 december 1988 de eerste Wereld Aids Dag organiseerden, hoopten ze waarschijnlijk dat het initiatief op een dag overbodig zou zijn. Toch is bijna 35 jaar later niets minder waar. Het dragen van het bekende rode lintje is nog steeds nodig voor aandacht, preventie en solidariteit. Wat is er de afgelopen tijd eigenlijk bereikt? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat de ziekte tegen 2030 tot het verleden behoort?
In 1984 werd de eerste hiv-besmetting in België vastgesteld. In die tijd hadden patiënten bij wie de diagnose werd gesteld nog hooguit twee jaar te leven. Tegenwoordig is dat gelukkig anders. Indien een medische behandeling wordt gevolgd is hiv niet langer overdraagbaar (ook niet door seksuele contacten). De ziekte tegen 2030 de wereld uit helpen is een van de millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. Afgelopen augustus bereikte Botswana als tweede land de aidsbestrijdingsdoelen van de VN, na Eswatini.
De wetenschap vordert gestaag…
Maar om dat voor elkaar te krijgen is er toch nog wel heel wat werk aan de winkel. Gelukkig vordert de wetenschap nog steeds gestaag. Qua preventie zijn sinds enkele jaren bijvoorbeeld de middelen PEP en PrEP op de markt. Deze medicatie zorgt ervoor dat mensen kunnen voorkomen om met hiv-virus besmet te worden, voor (PrEP) of na (PEP) een mogelijke blootstelling. In België worden beide middelen vergoed. Ook zijn dit jaar belangrijke ontdekkingen gedaan rond het hiv-reservoir. En via stamceltherapie is het zelfs mogelijk om hiv te genezen, maar er is nog een lange weg te gaan om dit voor meer dan een handvol patiënten algemeen mogelijk te maken.
…maar preventie blijft belangrijk
Naast de wetenschap blijft preventie door voorlichting belangrijk, want er zijn nog altijd taboes en misverstanden rond de ziekte. Niet alleen live op scholen, bedrijven en via ontwikkelingsprojecten, maar zeker ook online en via sociale media. Daarnaast zijn in grote delen van de wereld eenvoudigweg concrete acties en elementaire middelen en goederen nodig. Bijvoorbeeld in Oekraïne, waar de oorlog ook hiv-patiënten hard treft. Ook kampen ontwikkelingslanden als Mozambique, waar meer dan 12% van de volwassen bevolking met hiv leeft, sinds de coronapandemie met een groot tekort aan condooms. Daardoor worden de condooms die wel beschikbaar zijn onbetaalbaar voor de armste mensen.
Naast de allerarmsten worden ook jonge vrouwen onevenredig hard getroffen, vooral in sub-Sahara Afrika. Wereldwijd raken bijna dubbel zoveel meisjes en vrouwen tussen de 15 en 24 als jongens en mannen van dezelfde leeftijd besmet met het hiv-virus. Seksueel geweld, gebrek aan voorlichting, genderongelijkheid, discriminatie en geen zeggenschap over condoomgebruik zijn hiervan belangrijke oorzaken. Alleen al daarom is het dragen van een rood lintje op 1 december een respectvol teken van solidariteit.
Meer informatie over Wereld Aids Dag 2022 is te vinden op de websites van het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid (Sensoa – www.sensoa.be) en het Plateforme Prévention Sida (www.preventionsida.org).